Cele i zasady przyznawania świadczeń, w tym szczegółowe zasady regulujące prawo do świadczeń pieniężnych określa ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Podstawowe formy udzielanej pomocy
- praca socjalna i poradnictwo specjalistyczne;
- pomoc finansowa;
- pomoc żywnościowa;
- usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze;
- specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi (w tym z niepełnosprawnością intelektualną);
- prowadzenie postępowań administracyjnych w zakresie potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej osób nieubezpieczonych, o których mowa w art. 2 ust.1 pkt. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Zasady udzielania pomocy
Pomoc finansowa, usługowa, w naturze oraz w formie rehabilitacji w placówkach wsparcia społecznego dla osób starszych i niepełnosprawnych przyznawana jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej oraz w oparciu o dokumenty potwierdzające trudną sytuację osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc. Wszelkie informacje zawarte w wywiadzie są objęte tajemnicą służbową i mogą być wykorzystywane jedynie do celów pomocy społecznej, za zgodą osoby zainteresowanej. Dopiero po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego i ustaleniu pełnej, aktualnej sytuacji osoby lub rodziny jest wydawana decyzja administracyjna, która informuje o przyznaniu, formie oraz wysokości pomocy lub o jej odmowie.
Pracownicy socjalni są pracownikami „pierwszego kontaktu”, rozpoznają potrzeby osób i rodzin zgłaszających się o pomoc, planują niezbędną pomoc, udzielają szczegółowych informacji o zakresie i możliwości uzyskania wsparcia, o przysługujących uprawnieniach do korzystania ze świadczeń oraz organizują w razie potrzeby specjalistyczną pomoc w ramach oferty Centrum lub w ramach współpracy z instytucjami i organizacjami działającymi w obszarze pomocy społecznej.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:
- ubóstwa;
- sieroctwa;
- bezdomności;
- bezrobocia;
- niepełnosprawności;
- długotrwałej lub ciężkiej choroby;
- przemocy w rodzinie;
- potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
- potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
- bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
- trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art.159 ust. 1 pkt 1 lit. C lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
- trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
- alkoholizmu lub narkomanii;
- zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
- klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności, a których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776,00 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”;
- osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600,00 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”;
- rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny”.
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty, dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszone o:
- miesięczne obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Dokumenty niezbędne niezbędne do udzielenia pomocy
Osoba wnioskująca o pomoc powinna przedstawić następujące dokumenty:
- dokument potwierdzający tożsamość;
- dokumenty poświadczające osiągane dochody (np. zaświadczenie o wysokości zarobków netto z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, decyzja przyznająca świadczenie z ZUS/KRUS);
- dokument potwierdzający posiadany stopień niepełnosprawności;
- inne dokumenty potwierdzające sytuację osoby lub rodziny.
Pomoc w formie poradnictwa i pracy socjalnej udzielana jest bez względu na posiadany dochód.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej sa zobowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
